Mào gà (celosia) thuộc họ dền, hoa đơm ở ngọn, có màu đỏ, vàng, trắng, những hoa ở phía trên mọc thành cụm to dày, xoắn hình cầu, mượt như nhung, phía dưới cuống hoa là các lớp bao hạt nhỏ. Hình dáng và màu sắc của hoa giống với cái mào của con gà trống, nên người ta quen gọi là hoa mào gà, sách đông y gọi là kê quan hoa, kê cốt tử hoa, thanh tương hoa (hoa màu trắng)... 

Vì có mặt khắp trong tự nhiên, nên mào gà cũng được xem là một loài hoa bình dị. Để mắt nhìn lâu sẽ thấy hoa chín rực như ngọn lửa đang reo màu cực đỏ. Sớm mai, vừa thấy bóng mặt trời, hoa bèn vươn mình như chú gà trống vỗ cánh bay lên gáy đua cùng ánh nắng. Cái mào gà ngất ngưởng, ngác ngác ngơ ngơ dạo bước khắp đường quê, với sắc màu ấm áp, lạ lạ hay hay, khéo lôi cuốn đám trẻ con, chứ có hương thơm đặc biệt gì đâu để người đời ca ngợi.
 

Hoa Mào Gà
 

Thỉnh thoảng hoa bất ngờ đi lạc, nhưng những nhành tươi vẫn chẳng chọn thuộc về ai. Ai thích thì để hoa nép mình bên hàng giậu, hàng hiên, ai không thích thì nhổ đi như cỏ dại. Trẻ con thường gại gại móng tay vào những bao hoa, vãi tung những hạt mào gà đen huyền lấp lánh, với niềm tin về một sức sống. Chỉ cần một hạt vương vào kẽ đá hay hàng gạch hở, ít ngày sau mầm sẽ lớn thành cây, và hoa sẽ nở với niềm vui ríu rít.

Hoa chỉ là mình không là gì khác, nhưng có lúc thấy hoa mải nghĩ vặn mình như khối óc, đỉnh ngọn xòe hoa sống hết vóc hình, cho không gian tự do được chạm đến vô cùng. Mặc danh, mặc thực cho hết nghĩ, hoa chẳng vương, chẳng hậu, chẳng kiêu sa. Với một chút tình cỏn con, nghĩ để sống cho dù ngày mai có bạc mình trong đất, hay nhân gian còn bến bờ nào khác.

Những vội vàng tất tả cũng qua đi khi từng đóa mào gà rủ xuống, cũng là lúc trời sập tối trong cơn mưa huyền bí. 

Chú tiểu vẫn ngồi niệm kinh bên cạnh ngọn đèn khuya đang lên hoa…

(Viết tặng những người yêu hoa)