Trong một tiền kiếp của đức Phật, Ngài dưới hình dạng một con nai, là nai đầu đàn lãnh đạo các đàn nai. Các lãnh đạo khác của đàn nai trong rừng gọi là thewathat, từng đàn nai chứa năm trăm con, cả bầy đi lang thang trong rừng kiếm ăn.

Trong những ngày đó, vua Parannasi, người sống gần đó rất thích săn bắn. Ông luôn săn bắn trong rừng nai. Mỗi ngày đi săn, ông cùng binh lính của mình giết rất nhiều nai. Một ngày, vua  Parannasi gặp Đức Phật – nai khi ông đang đi săn bắn trong rừng. Đức Phật – nai đến gần nhà vua và nói: “ Đức vua thân mến, mỗi ngày ngài và binh lính của ngài đến khu rừng này để săn bắn. Ngài đã giết chết hàng trăm hươu nai với mũi tên của Ngài. Nếu điều này tiếp tục, tất cả bạn bè tôi sẽ bị tiêu diệt và sẽ không còn nhiều nai trong rừng nữa. Nơi này sẽ không còn nhiều nai cho Ngài săn bắn trong rừng này nữa đâu. Cũng xin nói thêm rằng những con nai mà Ngài săn bắn được đều là những con nai ốm yếu, đói và sợ hãi. Họ ẩn trốn khỏi Ngài và vì thế không thể ra ngoài để tìm thức ăn, họ không dám đi ra ngoài vì sợ vì sợ Ngài có thể bắn họ với mũi tên của Ngài. Và ngay cả khi Ngài giết được nhiều nai hơn thì thịt của họ cũng rất ít và dai.

Tôi có một đề nghị tốt cho Ngài đó là Ngài hãy để cho chúng tôi sống lâu hơn và sống trong hòa bình, không giết nhiều nai trong chúng tôi mỗi ngày. Nếu ngài cần thịt, chỉ nên giết một con mỗi ngày để cho những con khác có thể đi kiếm thức ăn mà không bị sợ. Nếu Ngài cho phép nai của chúng tôi ăn trong hòa bình, họ sẽ không quá ốm và đói. Tôi hứa gửi thức ăn cho Ngài.

Vua Parannasi đồng ý với sự khôn ngoan của Phật – nai. Ông ra lệnh cho các binh sĩ của mình trở lại thành phố. Từ đó, hằng ngày ông vẫn săn bắn nhưng ông chỉ cần một mũi tên để giết một con nai. Mọi điều đều được như Phật – nai đã hứa. Hằng ngày, Phật – nai và các Thewathat thay nhau lựa chọn một con nai trong đàn nai của họ. Nếu nhà vua không đến săn bắn trong khu rừng vào ngày đó thì các con nai được hướng dẫn để đến cổng và chờ đợi cho những người binh lính của nhà vua đi ra và giết mổ nó. Mặc dù phải chết nhưng con nai được chọn vẫn thấy vui vì nó biết rằng sự hy sinh của nó giúp cho những người dân của mình được sống trong hòa bình.

Tất cả đều đi theo kế hoạch cho đến một ngày một con nai cái trẻ đến lúc phải bị giết. Nó đang mang thai và rất buồn vì nai con sẽ bị chết khi nó bị giết.

Con nai cái đã đến thewathat và kêu gọi tổng đàn : “Thewathat kính mến, lãnh đạo của tôi, tôi biết đây là phiên tôi bị giết. Tôi muốn được chết nhưng tôi đã sớm có em bé. Tôi cầu xin ngài hãy để cho tôi sinh em bé đầu tiên của tôi. Sau đó tôi sẳn sàng đi đến để được giết.

Mặc dù con nai cái xin lần nữa nhưng vẫn không thay đổi được quyết định của tổng đàn. Ông ta nói với cô :“Tôi không thể cho phép cô thoát khỏi nhiệm vụ của mình, đến lượt cô trở thành con mồi của vua Parannasi. Cô phải đi. Ngày mai, cô phải đặt mình nơi vua đi săn”.

Con nai tội nghiệp hỏi các con nai khác từ đàn nhưng không có con nai nào tình nguyện chết thay  cho cô ấy.

Cuối cùng cô tuyệt vọng đến Phật – nai, lãnh đạo của đàn khác. Cô van xin Phật – nai giúp cô hoãn cái chết lại cho đến khi đứa bé được sinh ra.

Chúa tể của đàn nai tỏ ra thương hại cô. Ông cảm thấy xúc động trước tình yêu của nai mẹ dành cho đứa con chưa chào đời của mình. Ta sẽ giúp bạn với tất cả quyền lực của ta. Bạn hãy trở về nhà của bạn đi, hãy chăm sóc chính bản thân bạn và đứa bé chưa sinh của bạn. Ta sẽ lo mọi thứ khác, đừng lo lắng gì cả.

Ngày hôm sau, chính đức Nai Phật đã xuất hiện tại cổng. Khi dân của Parannasi nghe nói rằng vua nai sẽ chết. Ông là thủ lĩnh của đàn nai đã đến để được chết tại chỗ của con nai cái, họ tụ tập để xem vua nai. Họ thì thầm với nhau: “Thật không công bằng khi vua nai bị giết. Anh ta là con vật tử tế và duyên dáng”…một số nói: “ con nai này không đáng bị chết, anh ta phải được cho ăn và chăm sóc như một niềm tự hào ở đất của ông, như một con vật duyên dáng và đáng yêu”

Khi người hầu về báo lại nhà vua, ông ta đã đến tận cữa ngõ của thành phố để chính mình được xem. Ông ta rất ngạc nhiên khi thấy rằng thực sự đó là Phật – nai. Đó là một con vật xinh đẹp đang nằm trên khối cắt, chờ đợi để được chết. Vua Parannasi tiếp cận Phật – nai và hỏi: “ Bạn là người lãnh đạo của các đàn gia súc, tại sao bạn phải đến đây để chết? Nếu bạn chết ai sẽ là dẫn dắt đàn của bạn?”

Nai Phật nói về con nai cái với đứa trẻ chưa sinh của cô. Ông giải thích rằng cô sẽ có cơ hội để sinh con và chăm sóc đứa trẻ nếu không bị giết chết. Nhà vua bắt đầu nhận thấy hành động của mình đến nai. Ông nghĩ về tình yêu này của mẹ cho con của con nai cái giống như tình yêu của một con người. Ông đã giết chết rất nhiều bà mẹ như vậy, rất nhiều nai trẻ. Ông đã làm chết rất nhiều gia đình. Ông đã gây ra đau buồn quá nhiều. Bây giờ vua cảm thấy phiền muộn. Ông ta nói: “Ôi! Đức Nai Phật, vua của tất cả các loài nai, bạn có một cơ thể của động vật nhưng trái tim của bạn là con người. Nó làm bạn tốt hơn nhiều so với những con người như chúng tôi. Ta cảm thấy rất hổ thẹn. Ta xin lỗi, từ bây giờ, ta sẽ không giết nai nữa. Truyền lệnh của ta, ta sẽ không săn bắn nhiều hơn nữa. Nai của bạn có thể lang thang trong rừng tự do. Các bạn có thể ăn yên ổn trong rừng của ta. Ta sẽ không cho phép bất cứ ai tiêu diệt các bạn nữa. Xin hãy tha thứ cho ta và hãy hạnh phúc. Ta sẽ không đi săn lại nữa đâu.”

Lê Thị Vy dịch (Theo Phật pháp ứng dụng)