Tôi may mắn được thấy Phật cười  ngay   khi còn bé. Và nụ cười đó đã đi theo tôi   trên suốt những chặng đường đời.
 

 Nụ cười Thế Tôn là ẩn số của đời tôi, là một công án lớn mà tùy mỗi chặng đường tôi “ngộ” ra một ý nghĩa.

Thuở bé thơ, những ngày tung tăng theo mẹ lễ chùa, tôi đã bắt gặp nụ cười ấy. Nụ cười Như Lai trên tòa sen uy nghi là chốn bình yên của tuổi thơ tôi. Mỗi lần chắp tay ngước lên đài sen nguyện cầu, bắt gặp nụ cười ấy, tôi đều cảm thấy tin tưởng lạ lùng. Mỗi lần đau răng, mỗi lần gió bão, mỗi lần mẹ bệnh… tôi đều cầu nguyện và đều cảm thấy lời thình cầu của mình đã được thấu hiểu bởi nụ cười từ bi của Đức Phật.

Ngày nhỏ, tôi vẫn tin rằng nếu mình ngoan ngoản, mình sẽ được gặp Phật trong mơ. Không ít lần, nụ cười Thế Tôn đã đi vào giấc mơ thơ bé của tôi. Phật hiện về như ông tiên cổ tích, trìu mến nở nụ cười từ bi.

Nụ cười Đức Phật là chốn về, là chỗ dựa nương thuở bé thơ. Và nụ cười ấy đã trở thành vô thức, trở thành niềm tin ấu thơ thường hằng trong tôi trên những chặng đường đời. Niềm tin ấy nhạt nhòa trong tôi cùng với thế giới logic, duy lý mà tôi chập chững lãnh hội trong những năm đầu đi học.

Không còn tuyệt đối, không còn trong veo đôi mắt bé thơ khẩn nguyện kính thành, tôi vẫn đến chùa với mẹ từ thôi thúc của vô thức. Tôi bắt đầu hoải nghi nụ cười bình yên ấy. Trong những lần cùng mẹ cầu nguyện, tôi không còn cầu cho mình khỏe mạnh, học giỏi…như ngày xưa, thay vào đó là một ánh nhìn thách thức về phía nụ cười Thế Tôn. Và tôi bắt đầu hoảng sợ. Trong tôi, mâu thuẩn dằn vặt. Hàng trăm câu hỏi phản đề cho những giáo lý tôi đã học được đặt ra. Nụ cười thân thương thuở bé trong tôi nay chỉ còn là sự mỉa mai và thách thức nghiệt ngã.

Chính lúc ấy, ba tôi đã nhìn tôi cười bao dung, hiền hậu. Ba bảo tôi cứ nghi ngờ, bởi đó mới chính là tinh thần Phật giáo. Nhiều năm sau, tôi mới hiểu được nụ cười năm ấy của ba tôi. Có phải lúc đó, ông Phật trong ba đã thức dậy cười với tôi. Hay nụ cười Thế Tôn đã hóa thân trong nụ cười ấy? Tôi bắt đầu nghi ngờ và ba tôi là người hóa giải cho tôi những hoài nghi.

Dần dần, theo tháng năm, nụ cười Thế Tôn không còn là chỗ để tôi dựa dẫm như ngày thơ bé, cũng không mỉa mai, thách thức như tôi cảm nghiệm khi mới bắt đầu suy nghĩ, nụ cười ấy trở thành ẩn số cho mỗi trạng thái tâm linh của đời tôi.

Người ta thường nói, nụ cười của Thế Tôn trên đài sen là nụ cười của bậc đại giác ngộ. Nụ cười ấy không “vui” theo kiểu thế gian, nụ cười ấy là nụ cười tự tại, an lạc, tự nhiên.

Tôi không hoài nghi điều ấy nhưng với tôi nụ cười Đức Phật không chỉ diễn tả khoảnh khắc của trạng thái giác ngộ, nó là một con đường dài của sự hành trì tâm linh. Trong nụ cười đó không chỉ có niềm an lạc, mà còn có cả khổ đau, băn khoăn, hoài vọng…Và tôi đã bắt gặp mình trong nụ cười Như Lai.

Ô hay! Sao tôi lại nhìn nụ cười Đức Phật như người ta bình phẩm nụ cượi Mona Lisa thế này? Nụ cười nàng Mona Lisa là ẩn ngữ của tâm hồn Leonardo Da Vinci và những tâm hồn phương Tây khác. Người ta vẫn đi tìm lời đáp cho nụ cười ấy để thẩm định tài năng của họa sĩ lừng danh.

Còn tôi, tôi đi tìm lời đáp cho nụ cười Như Lai để tìm thấy những nẻo tâm của con đường chứng ngộ.

Nếu ngày nhỏ tôi tin vào quyền phép của nụ cười Như Lai thì giờ đây, tôi tin sự hiện hữu của một nụ cười Như Lai trong chính bản thân tôi mà tôi chưa gặp.

Sáng nay, tôi gặp một cành hao dại nở nụ cười khoe sắc. Không hiểu sao, tôi lại nghĩ tới nụ cười Như Lai.

Có Phật trong hoa, có Phật trong tôi, có Phật trong mỗi chúng sinh. Phật luôn mỉm cười.

Nụ cười dẫn bước lối về chân như.