Dạy khỉ nói

Một tác phẩm thi hóa, phỏng theo truyện cổ Phật giáo.

 
Nước kia có một ông vua
Vốn ham việc lạ, lại ưa chuyện đùa
Tuổi vua bẩy chục có thừa
Một hôm cao hứng nhân mùa đầu Xuân
Vua truyền lệnh khắp xa gần
Từ quan cho chí tới dân hay rằng
Nhà vua ban thưởng ngàn vàng
Cho ai dạy khỉ nói năng như người.
Các quan phải dự cuộc chơi
Cố công tìm khỉ các nơi đưa về
Quan nào dạy khỉ lành nghề
Thưởng vàng, tăng chức đôi bề vui thay!
Quan nào dạy khỉ không hay
Phạt tiền, giáng chức xuống ngay tức thời!
Các quan than khổ thấu trời
Xưa nay khỉ nói tiếng người được đâu!
*

Đột nhiên có lão bạc đầu
Tuổi ngoài bẩy chục xin hầu chuyện vua
Quỳ thưa: "Nghề nghiệp từ xưa
Chuyên môn dạy khỉ nói như tiếng người
Cả nhà từng trải mấy đời
Nghề riêng dạy khỉ vốn nơi gia truyền!".
Vua nghe hứng thú vô biên,
Lão ông lên tiếng nói thêm đôi điều:
"Công phu dạy khỉ khá nhiều
Muốn cho khỉ nói được theo tiếng người
Hàng ngày kiên nhẫn mớm lời
Ít ra phải mất hai mươi năm trường!"
Lão xin nhận trước nửa vàng
Về nhà sửa soạn lên đường đi xa
Khỉ thông minh sẽ tìm ra
Đem về dạy nói, nghề nhà tinh thông.
Vua nghe háo hức vô cùng
Xuất năm trăm lượng đưa ông tức thì,
Các quan mừng rỡ kể chi
Trút đi gánh nặng nghĩ suy nhọc lòng.
Ông về, vợ ngóng, con trông
Khi hay rõ chuyện đều cùng khóc la
Gạt vua chắc chết cả nhà
Phen này ba họ thành ma không đầu
Ông nào dạy khỉ được đâu
Cả gan lường gạt, mưu sâu hại đời.
Vuốt râu ông lão cả cười
"Tuổi ta nay đã bẩy mươi hơn rồi
Nhà vua tuổi cũng vậy thôi
Chắc chi còn sống ở đời dài lâu
Hai mươi năm khó qua cầu
Vua và ta chết còn đâu lo gì!
Con người sống ở thác về
Coi như xí xóa cớ chi muộn sầu
Vô thường Phật dạy từ lâu!".

Tâm Minh - Ngô Tằng Giao