Bánh trung thu có hình tròn (như trăng tròn) tượng trưng cho sự đoàn viên, là lễ phẩm không thể thiếu để cúng trăng vào đêm Trung thu. Theo sách Đế Kinh Cảnh Vật Lược cho biết người xưa làm bánh Trung thu rất cầu kỳ. Bánh hình tròn, trên mặt luôn có in các hình Hằng Nga, Ngọc Thố. Theo thời gian, chiếc bánh ngày nay đã được mang nhiều danh hiệu khác nhau như bánh Hồ, bánh trăng, bánh đoàn viên. Theo truyền thuyết, thời Tây Hán, nhân sứ thần Trương Thiên đi Tây Vực (Ấn Độ) về, có mang theo các loại hạt mè, hồ đào, dưa hấu. Chính những thứ hạt này được người Trung Hoa dùng làm nguyên liệu chính để làm nhân bánh Trung thu nên được gọi là bánh Hồ (Ấn Độ).

Đến thời Huyền Tông nhà Đường, trong một đêm rằm tháng tám, vua và Dương Quý Phi ăn bánh này và ngắm trăng. Nhân đó nhà vua đã bỏ tên bánh Hồ và gọi là bánh trăng (nguyệt bính). Tên này thịnh hành cho tới ngày nay. Thời Tống, việc ăn bánh Trung thu chỉ giới hạn trong hàng quan lại, thượng lưu giàu sang quý tộc và là đề tài để cho các văn thi gia sáng tác, nhất là vào dịp trăng thu. Về sau, thời Nguyên-Minh thì ăn bánh Nguyệt vào mùa Trung thu mới phổ biến rộng rãi trong dân chúng.

Tết Trung thu của người Việt có nhiều điểm đặc biệt khác với tết Trung thu của người Trung Hoa. Theo phong tục người Việt, bố mẹ bày cỗ thường là bánh trái, trà nước cho các con ăn uống mừng Trung thu, mua và làm đủ thứ lồng đèn thắp bằng nến treo trong nhà và để các con rước đèn. Đây là dịp để con cái hiểu được sự săn sóc quí mến của cha mẹ đối với mình một cách cụ thể. Vì thế, tình cảm của mọi thành viên trong gia đình lại càng khắng khít thêm. Ngoài ra, cũng trong dịp này người ta mua bánh Trung thu, trà, rượu để cúng tổ tiên, biếu ông bà, cha mẹ, thầy cô, bạn bè, họ hàng và các ân nhân khác.

Người Việt thường tổ chức múa Sư tử hay múa Lân trong dịp tết Trung thu. Thời xưa, còn tổ chức hát Trống quân, chơi đèn kéo quân, rước đèn trong dịp tết Trung thu. Ngoài việc tạo vui chơi cho trẻ em (và cả người lớn) tết Trung thu còn là dịp để người ta ngắm trăng tiên đoán mùa màng. Nếu trăng thu màu vàng thì năm đó sẽ trúng mùa tằm tơ, nếu trăng thu màu xanh hay lục thì năm đó sẽ có thiên tai, và nếu trăng thu màu cam trong sáng thì đất nước sẽ thịnh trị v.v…

Riêng việc nhà chùa tổ chức vui tết Trung thu cho thiếu nhi chính là sự quan tâm, tạo niềm vui, giải trí và thư giãn cho các em đồng thời qua đó giáo dục thế hệ trẻ về lòng từ, sự biết ơn, chia sẻ trong tinh thần đoàn kết và tương trợ… Tết Trung thu nhằm ngày rằm, đây là lễ rằm bình thường chứ không phải lễ lớn như rằm tháng Tư (Phật đản) hay rằm tháng Bảy (Vu Lan).