Thời gian bao giờ cũng quý giá đối với nhân loại. Các bậc vĩ nhân, danh nhân, bác học, khoa học, các bậc hiền Thánh và các vị Bồ tát làm nên việc lớn, lợi ích chúng sinh không thể nghĩ bàn, là nhờ vào biết sử dụng thời gian hợp lý.

     

Thời gian cho ta cuộc sống, nhưng thời gian không chờ đợi một ai, trên từ vua quan cho đến thứ dân bần cùng, đều phải biết quý trọng, gìn giữ thời gian, để làm tròn trách nhiệm, bổn phận đối với gia đình, xã hội. Con người tiến hóa, đổi thay theo nhịp sống chung của nhân loại, nhưng vẫn bị sự chi phối của già - bệnh - chết; còn thời gian không vì thế mà ngừng nghỉ, nó vẫn cứ âm thầm lặng lẽ trôi. Thế cho nên:

     

Trăm năm trước khi ta chưa có

Thời gian vẫn trôi qua lặng lẽ.

Trăm năm khi ta đang có mặt

Thời gian vẫn âm thầm qua mau.
 

Trăm năm sau khi ta chết

Thời gian không vì thế mà buồn rầu.

Ta chỉ tiếc để thời gian suông

Mà buông lung làm việc vô nghĩa.

    

Ta đang sống hạnh phúc hay khổ đau đều không liên quan gì đến thời gian. Con người hay phân định và mong mỏi thời gian theo như ý muốn, nhưng thời gian đâu của riêng ai. Ai có lòng tốt và nhiệt tình để phục vụ cho con người bằng trái tim yêu thương, hiểu biết, thì thời gian đối với họ rất có giá trị và quý báu. Thời gian không có điểm khởi đầu và kết thúc, không trước cũng không sau và cứ như thế mà âm thầm trôi qua lặng lẽ.

Một nhà tâm linh sau nhiều năm tu tập và trải nghiệm đã rất thành công trong việc hướng dẫn, sẻ chia, nên uy tín của ông ngày càng được nhiều người biết đến. Một hôm, ông nói chuyện về giá trị cuộc sống bằng sự diễn thuyết và hành động thực tế. Ông ta lấy ra một chiếc bình và một túi chứa nhiều hòn đá cuội lớn bằng cùm tay. Ông lần lượt bỏ tất cả hòn đá vào đầy bình, cho đến khi không còn chỗ nào bỏ được nữa, rồi hỏi mọi người “cái bình này đầy chưa?”.

   

Cả đám người đều đồng thanh đáp, “dạ thưa, đã đầy”. Ông hỏi lại mọi người, “phải chắc là thật đầy chưa?”. Miệng nói, tay hành động, ông lấy ra một cái túi chứa các viên sỏi nhỏ, bỏ từ từ vào bình và lắc cho các hòn sỏi chen vào chỗ trống của các hòn đá cuội. Lúc này, mọi người đều ồ lên một tiếng mà khen ngợi việc làm của ông. Ông chỉ mỉm cười và hỏi lại mọi người một lần nữa, “cái bình này đã đầy chưa?”.

    

Bấy giờ, không ai dám quả quyết để trả lời rằng bình đã đầy, nên họ nói chắc là chưa đầy với vẻ mặt hoài nghi. Ông nói, “đúng lắm, không sai”. Sau đó, ông lấy ra một túi cát và tiếp tục đổ vào bình, vì cát nhỏ mịn nên chen đầy các khoảng trống của hòn đá cuội và những viên sỏi. Mọi người thì thầm nói, “à, thì ra là như vậy!”. Ông lại hỏi tiếp, “cái bình đã thật sự đầy chưa?”. Lúc bấy giờ, mọi người đều im lặng hết, để chờ kết quả thực tế ra sao. Một lần nữa, ông lại khẳng định với mọi người rằng, “chưa đầy” và với tay lấy bình nước gần đó, rồi chế nước từ từ vào cho đến khi nước đầy bằng miệng bình mới thôi. Xong xuôi rồi, ông mới hỏi tất cả mọi người việc làm hôm nay nói lên ý nghĩa gì?

   

Có hai điều khi mất đi ta sẽ không bao giờ tìm lại được, đó là thời gian và những việc làm thiếu trách nhiệm về đạo đức. Ai cũng có ước mơ, hoài bão, luôn muốn mình mai sau có một tương lai tươi sáng, tốt đẹp, nên ta cần phải biết định hướng cuộc đời bằng những việc làm có lợi ích cho nhiều người. Ta không nên chìm đắm trong quá khứ mà quên đi những giờ phút trong hiện tại, hoặc quá mơ mộng và ảo tưởng về tương lai. Ta hãy biết cách sống trọn vẹn từng ngày của đời mình bằng trái tim yêu thương và hiểu biết. Vì quá khứ đã qua, tương lai thì chưa đến, thời gian không chờ đợi một ai nếu ta không biết sống vì người, thì ta cũng nên trân trọng gìn giữ mình, để không làm hại người khác.

   

Trở lại câu chuyện trên, một nhà kinh doanh trả lời, “kế hoạch làm việc theo thời khóa biểu của mỗi người dù không có thời gian trống, nhưng ta biết tranh thủ thì vẫn làm thêm nhiều việc khác nữa. Thường thì chúng ta cố gắng làm hết sức mình để làm được nhiều việc, nhưng quan trọng hơn là việc làm đó có ý nghĩa và giá trị hay không?”. 

   

Có nhiều người để thời gian trôi qua suông suốt gần một quãng đời, rồi mong muốn thời gian quay trở lại để làm việc này, việc kia. Thời gian lúc nào cũng luôn nhắc nhở và khuyên nhủ mọi người chúng ta, hãy nên cố gắng nỗ lực liên tục để không ngừng rèn luyện, nâng cao phẩm chất đạo đức mà sống lợi ích cho đời.

   

Kiến thức và hiểu biết không thể thiếu trong đời sống con người, nhưng nếu ta không có trái tim yêu thương chân thật thì khó mà hoàn thiện chính mình, nói chi việc giúp đỡ người khác. Ta nên nhớ rằng, thời gian không bao giờ biết chờ đợi một ai cả, mỗi một ngày mình chỉ có 24 tiếng đồng hồ, 8 giờ dành cho làm việc, phục vụ; 8 giờ ăn uống sinh hoạt và 8 giờ dành cho ngủ nghỉ. 

 

Nếu ta để một ngày trôi qua mà không làm việc gì có ích cho mình và người, thì mình đã vô tình đánh mất đi một ngày thời gian; và cứ như thế, mỗi ngày trôi qua, nếu ta không biết tận dụng thời gian làm việc có ích, thì chính mình là người chịu thiệt thòi trước tiên và thời gian cũng không thể nào quay ngược trở lại. Vì vậy, ta phải biết đầu tư thời gian một cách khôn ngoan và sáng suốt, để có sức khỏe tốt, sống hạnh phúc, thành đạt, và đóng góp lợi ích thiết thực cho nhiều người. Đó là người biết cách sử dụng thời gian hợp lý nhất.

 

Đồng hồ thời gian vẫn đều đều trôi qua một cách âm thầm, lặng lẽ. Thời gian là món quà của cuộc sống, tùy người sử dụng làm sao cho phù hợp để lòng không hổ thẹn khi duyên đời đã hết. Sức khỏe đối với ta vô cùng quý giá và quan trọng, nếu ta cứ mãi vui chơi trác táng, hưởng thụ quá đáng, đến nỗi thân thể phải suy hao, kiệt quệ, khi bệnh tật đến, mình không giúp gì được cho ai, mà còn làm khổ người khác vì phải lo lắng và cưu mang mình.
 

Sự sống này, trên từ vua quan, thiên tài, vĩ nhân, cho đến kẻ bần cùng, khốn khổ, có ai sống mãi và trọn vẹn với thời gian đâu? Họ đã sinh ra và chết đi, nhưng thời gian vẫn còn đó, cứ thế âm thầm, nhắc nhở mọi người, hãy sống và làm việc bằng trái tim yêu thương và hiểu biết. Hạnh phúc thay cho những ai đang nắm bắt được thời gian, sử dụng được thời gian và đang sử dụng thời gian để làm việc lợi, giúp mình và người được an vui, hạnh phúc bằng sự sẻ chia, an ủi, cùng nâng đỡ cho nhau.

   

Trong từng sát na, thời gian đang âm thầm lặng lẽ trôi qua, nên thời gian rất quý giá vô cùng, ta phải biết thường xuyên suy xét, chiêm nghiệm, quán chiếu, để không buông lung, làm việc vô nghĩa. Ta có trái tim hiểu biết, trái tim yêu thương, trái tim thời gian, trái tim biết cảm thông và chia sẻ nỗi đau với người khác, ta nắm được thời gian, biết tận dụng thời gian và phải biết làm sao cho hợp lý, để mọi việc được vuông tròn, tốt đẹp mà không mất thời gian.

   

Trong cuộc sống với bộn bề công việc, con người phải biết sắp xếp hài hòa theo trình tự logic. Khi còn nhỏ, ta phải học ăn để sống; lớn lên một chút, ta học để trau dồi, mở mang kiến thức, nâng cao trình độ hiểu biết, nhận thức đúng đắn, để sau này lớn lên, chọn lựa nghề nghiệp chân chính nhằm phục vụ bản thân, gia đình và xã hội.

   

Học là điều kiện căn bản để có kiến thức và hiểu biết mà đi vào đời, dấn thân, đóng góp, phục vụ tốt cho xã hội. Nhỏ thiếu học thì lớn lên chỉ làm việc vặt vãnh, thân mình còn lo chưa xong thì làm sao giúp ích cho ai, nhưng ta phải học như thế nào để có được một kết quả tốt đẹp?

   

Có một nhà văn lẫy lừng, nổi tiếng, sau khi lớn tuổi, ông ẩn cư, sống đời an nhàn, thanh thản để chuyên tu hạnh giác ngộ, giải thoát. Một thư sinh tìm đến ông, xin chỉ dạy cách học tập. Sau khi gặp được nhà ẩn cư, cậu thư sinh thưa, “thưa lão bối, con nghe nói ngài có một phương pháp học kỳ diệu khi còn nhỏ, nên mới làm nên việc lớn. Xin ngài từ bi chỉ dạy cho con, con nguyện suốt đời ghi nhớ ơn ngài”.

     

Nhà ẩn cư nghe xong, liền mỉm cười nói, “trên đời này làm gì có phương pháp học kỳ diệu thần tiên, muốn học cho tốt và giỏi thì chỉ có một cách duy nhất, là siêng năng, chăm chỉ, cần cù, kiên trì, bền bỉ, miệt mài sôi kinh nấu sử, không bỏ cuộc nửa chừng dù hoàn cảnh khó khăn. Siêng năng chăm chỉ thì tiến, lười biếng, ỷ lại thì dốt nát, quê mùa, lớn lên chẳng giúp ích được gì cho ai”.

    

Chàng thư sinh nghe nói vậy thì chưa hiểu hết lời chỉ dạy, nên đứng trầm ngâm suy nghĩ. Nhà ẩn cư liền kéo tay đưa cậu đi ra một bờ ruộng gần đó, rồi ông chỉ vào một cây lúa mà hỏi, “cậu có thấy bụi lúa này không? Hãy nhìn cho thật kỹ, nó đang lớn trong từng phút giây”.

    

Cậu thư sinh cố mở đôi mắt to ra, nhưng nhìn mãi chẳng thấy nó cao lên tí nào, bèn nói với lão bối, “con nhìn thật kỹ mà chẳng thấy lớn thêm, dù chỉ một tí”. “Tuy cậu không thể thấy nó cao thêm, nhưng sau một thời gian, từ cây mạ biến thành bụi lúa. Thật ra, nó đang tăng trưởng trong từng khoảnh khắc đó chứ, chỉ vì đôi mắt ta không đủ sức nhìn thấy nó lớn thêm mà thôi”.
 

Việc học hỏi và tích lũy kiến thức cũng lại như thế. Siêng năng, chăm chỉ học hỏi từng ngày một, tuy khó nhận ra sự tích lũy của nó trong từng ngày, nhưng thời gian dài lâu, nguồn kiến thức sẽ nằm trong trí óc, chúng ta chỉ cần kiên lòng, bền chí mà thôi. Rồi hai thầy trò tiếp tục làm cuộc thí nghiệm mới, lão bối mới dẫn cậu thư sinh ra chỗ đá mài, hỏi chàng thư sinh, “vì sao đá bị lõm và khuyết sâu vào trong, con biết không?”. Chàng thư sinh đáp, “đó là vì bị dao mài mòn”.

    

Lão bối hỏi, “vậy mài lúc nào?”. Cậu ấy không trả lời được. Lão bối nói, “ngày nào dân làng cũng đến đây mài liềm, mài dao từ ngày này qua tháng nọ, nên hòn đá mới bị mòn như vậy. Việc học cũng lại như thế, nếu ta không biết kiên trì, bền chí, để mỗi ngày trôi qua vô ích, cũng giống như đá bị bào mòn. Ai biết siêng năng chăm chỉ thì sau này lớn lên, đem sự hiểu biết cùng với việc rèn luyện nhân cách đạo đức mà dấn thân, đóng góp, phục vụ xã hội được tốt đẹp.

   

Có một chàng trai đứng giữa thị trấn đông người mà tuyên bố dõng dạc rằng, mình có trái tim hoàn hảo nhất, chẳng hề có một tì vết, hay bị rạn nứt. Mọi người đứng nghe chàng thanh niên nói mà ai cũng thầm ước mơ, làm sao mình có được trái tim như vậy. Ai cũng trầm trồ khen ngợi trái tim này có một không hai và đẹp nhất. Trong lúc mọi người đang bàn tán về trái tim đẹp nhất, thì bỗng có một ông già xuất hiện, nói rằng, “trái tim của anh không đẹp bằng trái tim của già này đâu”.

    

Nghe nói vậy, chàng trai và mọi người quay sang ngắm nhìn trái tim của ông già ra sao. Nhịp đập của nó như đang thổn thức một điều gì, nên nghe rất mạnh mẽ; nhưng ngược lại, trái tim ấy đầy những vết sẹo sần sùi, lởm chởm. Có một điều là trái tim của ông già rất nhiều màu sắc khác nhau, bởi sự lắp ghép nhiều mảnh của các loại trái tim khác. Nhìn hình dáng bên ngoài của nó thì khó ai chấp nhận đó là trái tim, vì nó sần sùi, lởm chởm như có sự chắp vá không đồng đều, nên lộ ra vẻ xấu xí hẳn hòi.

    

Chàng trai liền mỉm cười, nói với vẻ cao ngạo, “chắc là cụ chỉ đùa vui đôi chút với mọi người. Trái tim của tôi mới thật sự hoàn hảo, còn trái tim của cụ là những hình thù quái dị được chấp vá vào đó, nên nó không còn là trái tim nguyên vẹn nữa”. Ông già bảo rằng, “cậu chưa thật sự trải nghiệm trong tình yêu, chưa hiểu hết thế nào là hạnh phúc và khổ đau, thì làm sao trái tim của cậu có thể hoàn hảo được. Này chàng thanh niên, mỗi vết cắt của trái tim tôi đều chứa đựng một tình yêu thương chân thật, sâu sắc và hiểu biết. 

 

Mỗi một mảnh vá tượng trưng cho một người mà tôi yêu thương, không phải chỉ có những cô gái xinh đẹp dễ thương, mà trong đó còn có ông bà, cha mẹ, người thân, bạn bè, anh em. Khi tôi kết nối yêu thương với ai, tôi cắt đi một mảnh tim của mình và thế vào một mảnh tim của họ. Do đó, trong người tôi có nhiều trái tim yêu thương và hiểu biết, mặc dù nó chẳng hoàn toàn giống nhau, vì mỗi người có một tấm lòng vô ngã, vị tha mà cùng nhau chia vui, sớt khổ.  

 

Trái tim của cha mẹ lớn hơn của con cái, nên khi ghép lại không đồng đều, đã tạo ra sự sần sùi mà tôi hằng yêu thương, trìu mến. Chúng luôn nhắc nhở và an ủi, sẻ chia trong sự hiểu biết. Có đôi lúc, tôi vẫn trao mẩu tim của mình cho người khác mà không được nhận lại, nên tạo ra những vết lởm chởm như thế này. Tình yêu thương chân thật cũng vậy, đôi khi cũng chẳng cần đền đáp, chỉ cho ra mà không cần nhận lại, mặc dù những chỗ khuyết đó đã làm tôi đau đớn tột cùng; nhưng tôi vẫn tràn đầy hy vọng, sẽ có một ngày nào đó, có những mẫu tim lấp đầy khoảng trống mà tôi đã chờ đợi từ bấy lâu nay”. Chàng trai nảy giờ như chết lặng cả người, vì đang nghe con tim của cụ an ủi, sẻ chia bằng tất cả tấm lòng.