Ở đây, ta đề cập đến những tâm hồn muốn đến với Phật giáo bằng trí tuệ để tiến hóa tâm linh chứ không vì lợi dưỡng trong cuộc sống. Qua giai đoạn khá dài cho việc "bước đầu học Phật" để nắm vững giáo lý (không phải là tín điều như các tôn giáo khác); người tín đồ bắt đầu bước vào lãnh vực tu tập, có nghĩa là chuẩn bị cho một hành trình giải thoát tâm linh mà hệ quả kiếp người  chập chùng khổ đau do nghiệp nhân quá khứ đem đến một bài học trong cỏi luân hồi.

Thật vậy, tôn giáo không phải là vật trang trí cho tín đồ, mà tín đồ cũng không phải là nhân tố biểu trưng tầm vóc cho một tôn giáo để xác định ưu thế tôn giáo trong xã hội.  Ý thức kiếp nhân sinh là Vô Thường, Giả tạo, Khổ đau, nên người đến với Phật giáo là người tự tìm cho mình con đường thoát khổ, tự mình thoát khổ ngay kiếp sống hiện tại mà không cậy vào ngoại lực Thần linh để trốn trách nhiệm nhân quả tích tụ trong nhiều đời do mình đã tạo.

Tứ Thánh Đế là giáo lý căn bản của Phật giáo giúp cho hành giả tìm được mấu chốt của vấn đề, sau khi nắm được mấu chốt, các pháp hành như Bát Chánh Đạo, lục độ, Tứ nhiếp pháp..,là những nấc thang tự chỉnh đốn thân khẩu ý thường nhật. Tuy nhiên, đó là những nấc thang tiệm tiến nếu tự thân không đi sâu vào pháp hành tâm linh thì sự hoán chuyển xấu thành tốt, bất thiện thành thuần thiện chỉ là lộ đồ giáo dục hành thiện.

Cố gắng bỏ xấu chọn tốt là công đoạn gỡ rối cho một cuộn chỉ, cái rối của nghiệp lực bao phủ kiếp nhân sinh mà ngổi gỡ từng manh mối thì e rằng trọn kiếp chưa đủ để giúp ta giải thoát khổ đau mà chỉ có khả năng giúp ta thành con người hoàn thiện giữa những cái bất thiện. Chính vì vậy, các tông phái Phật giáo đều có pháp hành chuyên biệt. Phật giáo Nam Tông thông dụng pháp Vipassana, Phật giáo Kim Cang thừa, tuy dùng nghi thức ngoại tướng để dẫn sâu vào tự tánh, Kim cương thừa có bốn thứ lớp Tantra: Kriya Tantra, Carya Tantra, Yoga Tantra và Annutarayoga Tantra.  cũng không thiếu các chân sư lấy vô tướng, tịch tĩnh làm bạn song hành. Ta nghe Lạt ma  Dilgo Khyentse Rinpoche nói:

AN TRÚ NƠI CÔ TỊCH LÀ  THỰC HÀNH CỦA  MỘT BỒ TÁT

Khi từ bỏ những nơi chốn không thuận lợi, những cảm xúc hỗn loạn dần dần phai nhạt;

Khi không có những phóng dật, các hoạt động tích cực phát triển một cách tự nhiên;

Khi sự tỉnh giác trở nên trong trẻo hơn, niềm tin nơi Giáo Pháp tăng trưởng –

An trú nơi cô tịch là thực hành của một Bồ Tát.

Khi bạn sống ở một nơi cô tịch, những cảm xúc tiêu cực của bạn dần dần giảm bớt, sự tự chủ và tiết chế của bạn tăng trưởng.

Chính Gyalse Thogme đã nói:

Ở một nơi cô tịch,

Không có kẻ thù để đánh bại,

Không có người thân để bảo vệ,

Không có người trên để tôn kính,

Không có thuộc hạ để chăm nom.

Vì thế, ngoài việc điều phục tâm mình,

Bạn sẽ phải làm điều gì khác ở đó, hỡi những người trì tụng Mani? 1
 
Phật giáo Bắc truyền còn nhiều pháp hành tùy mỗi thời đại, mỗi quốc độ căn cơ khác nhau mà chư tổ chế tác ra pháp hành khác nhau, mỗi pháp hành là một phương tiện giúp hành giả tiến sâu vào thế giới tâm linh, vì thế, pháp hành không phải là cứu cánh tuyệt đối. Chính vì thế một pháp hành không thể thích ứng cho mọi đối tượng, mỗi đối tượng tự mình  tìm hiểu một pháp môn thích hợp với căn cơ của mình mới đưa đến kết quả nhất định.

Bước đầu chọn pháp, biết thế nào là một pháp thích hợp căn tánh của đương cơ? Cũng như dùng thuốc, nếu thuốc Tây, trong ba ngày  biết được hiệu quả của thuốc, thuốc Bắc từ một tuần trở lên; pháp hành từ ba tháng mà cảm thấy có an lạc, có tiến bộ qua nhân cách và trí tuệ thì đó là pháp tương thích với đương cơ. Một pháp  kiên trì suốt thời gian dài mà không thấy thay đổi thân tâm thì nên chuyển hướng. Đừng nên bắt chước số đông đang hành một pháp mà hãy chọn một pháp để tâm hành được tiến bộ. Vô lượng pháp môn tu tương thích với vô lượng căn cơ của hành giả.

Điều quan trọng là tín giả phải có lòng khát khao cầu pháp và chí hướng giải thoát.Không chỉ có một pháp môn thích hợp mà còn cần có một chân sư hoàn hảo, chỉ có chân sư hoàn hảo mới nắm bắt được nghiệp căn của đệ tử mà truyền năng lượng tuệ giác trong quá trình đệ tử hành trì. Năng lượng tâm linh của một vị minh sư giúp đỡ đệ tử rất nhiều; thứ nhất là năng lượng dương sẽ bạt nghiệp âm của đệ tử để tín giả đủ công năng hành trì đến khi đắc pháp, bấy giờ đệ tử mới đủ năng lực tự chuyển hóa nghiệp lực. Dĩ nhiên tính miên mật cho việc hành trì là điều tối cần. Bạn sẽ hỏi: làm sao tìm được một minh sư hoàn hảo, hay biết ai là minh sư hoàn hảo và xác định thế nào  về sự hoàn hảo của một chân sư?

Thực ra tín giả khó mà tìm một chân sư hoàn hảo, chỉ có chân sư hoàn hảo tìm đến khi tâm thành của tín giả đạt đến một mức độ cảm ứng vô hình. Như vậy điều kiện tiên quyết cần phải có cho một tín giả đặt chân lên ngưỡng cửa tâm linh:

1/ hiểu đúng giá trị con đường tâm linh chứ không phải hình thức tôn giáo

2/ lòng khát khao chân thành tìm đường giải thoát

3/ chọn một pháp hành tương thích với căn cơ

4/ tâm luôn trong tình trạng xả ly và nuôi dưỡng tâm từ cao độ

5/ thể hiện tự tánh Tam bảo của tự thân.

6/ hiểu và nắm vững giáo lý Phật giáo để tránh sự lầm lạc trong quá trình hành trì.

7/ không nuôi thân bằng mạng sống của các động vật.

Như gạo đun đủ lửa, nước, thì tự khắc cơm sẽ chín, nghĩa là tự thân chuẩn bị đủ những tiêu chuẩn tâm linh thì minh sư hoàn hảo là một năng lượng tuệ giác sẽ đến với tín giả một cách tình cờ thông qua một hình thức nào đó.Đó là bước sơ khởi  đi vào lãnh vực tu tập tâm linh. Trên con đường thẩm thấu tâm linh, hành giả còn phải kinh qua lắm chướng duyên, bế tắt do nghiệp thức lạc dẫn, nhưng bên cạnh hành giả, luôn có lực lượng minh sư bảo hộ như  sự bảo hộ của chư Thần Kim Cang dành cho các hành giả Kim Cang Thừa.