TT. Thích Tâm Minh, Trú trì Thiền viện Vạn Hạnh, 750 Nguyễn Kiệm, Phú Nhuận, Tp. HCM

NAM MÔ BỔN SƯ THÍCH CA MÂU NI PHẬT
 

Kính thưa toàn thể quý Phật tử và thân hữu Vạn Hạnh,

Hôm nay, muôn người con Phật chúng ta đều hân hoan thành kính đón mừng Đại lễ kỷ niệm Đản sinh của Đức Bổn sư Thích-ca Mâu-ni Phật. Gần một tháng qua, toàn thể chư Tăng và Phật tử các đạo tràng tu học tại Thiền viện Vạn Hạnh đều nhất tâm hướng về Đại lễ với niềm hân hoan lớn, thể hiện qua nhiều Phật sự được gấp rút tiến hành cho kịp ngày khánh chúc Phật đản. Thay mặt chư Tăng Thiền viện, chúng tôi xin có lời tán thán công đức đến toàn thể quý vị, trân trọng gởi đến quý vị bài thuyết trình mừng đón Đại lễ Phật đản PL. 2567 có tựa đề: “Chỗ ấy hoa sen nở”.

Kính thưa quý vị,

Mùa Đản sinh - mùa sen nở - lại về như gợi nhắc cho nhân loại về bức thông điệp giác ngộ trọng đại đã được tuyên cáo rộng rãi gắn liền với sự kiện xuất hiện của Đức Thế Tôn Thích-ca Mâu-ni ở cõi Ta-bà. Đó là mỗi người đều có sẵn trong chính mình tiềm năng giác ngộ, có thể vận dụng tiềm năng ấy để thực hiện mục tiêu giải thoát khổ đau ngay tại thế gian này. Hơn hai mươi lăm thế kỷ trước, Đức Phật đã đến với cõi nhân sinh và chính Ngài đã phát hiện ra một Niết-bàn hoàn toàn thanh khiết hiện hữu giữa cuộc đời đầy phiền não ô trược. Ngài tuyên bố:  

Mùa Đản sinh - mùa sen nở lại về như gợi nhắc cho nhân loại về một sự thật trọng đại đã được phát hiện và tuyên bố rộng rãi gắn liền với sự kiện xuất hiện của Đức Thế Tôn Thích Ca Mâu-ni ở cõi Ta-bà. Đó là con người có thể thực hiện mục tiêu giải thoát khổ đau ngay tại thế gian này. Hơn hai mươi lăm thế kỷ trước, Đức Phật đã đến với cõi nhân thế và chính Ngài đã phát hiện ra một Niết-bàn hoàn toàn thanh khiết hiện hữu giữa cuộc đời đầy phiền não ô trược. Ngài xác nhận:

“Ví như, này Bà-la-môn, bông sen xanh, hay bông sen hồng, hay bông sen trắng, sanh ra trong nước, lớn lên trong nước, vươn lên khỏi nước và đứng thẳng, không bị nước thấm ướt. Cũng vậy, này Bà-la-môn, sanh ra trong đời, lớn lên trong đời, Ta sống chinh phục đời, không bị đời thấm ướt. Này Bà-la-môn, Ta là Phật, hãy như vậy thọ trì”. [1]
 
 “Ví như, này Bà-la-môn, bông sen xanh, hay bông sen hồng, hay bông sen trắng, sanh ra trong nước, lớn lên trong nước, vươn lên khỏi nước và đứng thẳng, không bị nước thấm ướt. Cũng vậy, này Bà-la-môn, sanh ra trong đời, lớn lên trong đời, Ta sống chinh phục đời, không bị đời thấm ướt. Này Bà-la-môn, Ta là Phật, hãy như vậy thọ trì”. [2]

Phật sinh ra ở đời, lớn lên trong đời nhưng không bị đời thấm ướt, không bị đời làm cho ô nhiễm; giống như hoa sen sinh ra ở chốn đầm lầy nhưng tỏa hương thơm thanh khiết, không bị sình lầy làm cho ô uế. Phật tựa như đóa sen, hiện diện thanh khiết giữa trần thế, như thể để khuyên nhắc mọi người: Đóa sen giác ngộ có sẵn trong mỗi người, hương sen giác ngộ tỏa ngát giữa chốn nhân gian. Ngài xác nhận:

“Như giữa đống rác nhớp,
Quăng bỏ trên đường lớn,
Chỗ ấy hoa sen nở,
Thơm, sạch, đẹp ý người.
Cũng vậy giữa quần sanh,
Uế nhiễm, mùi, phàm tục,
Đệ tử bậc Chánh Giác,
Sáng ngời với tuệ trí”. [3]
 

Đông đảo Phật tử chăm chú lắng nghe bài giảng
 

Phật hiểu rõ thế gian đầy uế nhiễm, đầy mê mờ và phàm tục bởi tập khí tham-sân-si, nhưng chính tại thế gian có lắm điều phiền trược này, con người có thể làm cho mình thanh tịnh, không còn uế nhiễm; có thể làm cho mình sáng suốt, hết mù lòa; có thể làm cho mình thánh thiện, không còn phàm tục. Phật gọi sự nỗ lực làm cho mình thanh tịnh, không còn uế nhiễm; làm cho mình sáng suốt, không còn mù lòa; làm cho mình thanh cao thánh thiện, không còn phàm tục như vậy là sen nở giữa đống rác nhớp hay giác ngộ giữa chốn bụi đời. 

Sen nở tức là Phật hiện, là tâm giác ngộ hiển bày, là sạch, thơm, tinh khiết, làm vui lòng cho nhiều người, tin yêu cho nhiều người, hân hoan cho nhiều người, an lạc cho nhiều người. Sen nở cũng có nghĩa là giới đức xuất hiện, tâm đức xuất hiện, tuệ đức xuất hiện, giải thoát và giải thoát tri kiến đức xuất hiện giữa cuộc đời, tỏa hương thơm tinh khiết, khiến cho cuộc sống thêm đẹp, giúp cho cuộc đời thêm tươi. Vì sao? Vì ở đó chỉ có hiểu biết và tình thương, an lạc và hòa bình; không có tham lam, giận dữ, và si mê; không còn chuyện hơn-thua, được-mất, thắng-bại; không có tranh chấp, đấu tranh, hận thù và chiến tranh; không có chuyện con người mê lầm gây thương tổn cho nhau. 

Phật là đóa sen giác ngộ hiện diện giữa cuộc đời còn nhiều mê lầm và theo lời dạy của Phật thì mỗi người đều có sẵn trong mình đóa sen giác ngộ, hãy làm cho đóa sen ấy bừng nở ngay tại thế gian này. Bằng cách nào? Bậc Giác ngộ nhắn nhủ mọi người: 

“Lấy không giận thắng giận,
Lấy thiện thắng không thiện,
Lấy thí thắng xan tham,
Lấy chơn thắng hư ngụy”. [4]

Giận dữ là uế nhiễm, là mù lòa, là phàm tục. Do đó, lấy không giận để thắng giận hay dùng tình thương để nhiếp thắng hận thù chính là cách thức làm cho mình thanh tịnh, không uế nhiễm; trở nên sáng suốt, không mù lòa; trở nên thanh cao, không phàm tục giữa cuộc đời. Đóa sen giác ngộ có được một dịp khoe sắc, tỏa hương.

Không thiện hay xấu ác là uế nhiễm, là mù lòa, là phàm tục. Lấy thiện thắng không thiện hay dùng các hạnh lành xóa mờ các nghiệp ác tức là làm cho mình trở nên thanh tịnh, không uế nhiễm; trở nên sáng suốt, hết mù lòa; trở nên thanh cao, không phàm tục giữa cuộc đời. Đóa sen giác ngộ lại một lần được khoe sắc, khoe hương.

Xan tham hay lòng tham lam vị kỷ là uế nhiễm, là mù lòa, là phàm tục. Lấy thí thắng xan tham hay dùng tâm bố thí rộng rãi để khắc phục tâm tham lam vị kỷ tức là làm cho mình thanh tịnh, không uế nhiễm; trở nên sáng suốt, không mù lòa; trở nên thanh cao, không phàm tục giữa cuộc đời. Đóa sen giác ngộ lại thêm một dịp được khoe sắc, khoe hương. 

Hư ngụy hay gian dối là uế nhiễm, là mù lòa, là phàm tục. Lấy chơn thật thắng hư ngụy hay dùng tâm ngay thẳng để đối trị tâm gian dối tức là làm cho mình thanh tịnh, không uế nhiễm; trở nên sáng suốt, không mù lòa; trở nên thanh cao, không phàm tục giữa cuộc đời. Đóa sen giác ngộ lại thêm một dịp nữa được khoe sắc, tỏa hương.

Một lời dạy khác của Đức Phật nói rõ cách thức khiến cho đóa sen giác ngộ ở trong mỗi người tỏa ngát hương thơm giữa cuộc đời: 

“Này Ràhula, hãy tu tập sự tu tập về lòng từ. Này Ràhula, do tu tập sự tu tập về lòng từ, cái gì thuộc sân tâm sẽ được trừ diệt. Này Ràhula, hãy tu tập sự tu tập về lòng bi. Này Ràhula, do tu tập sự tu tập về lòng bi, cái gì thuộc hại tâm sẽ được trừ diệt. Này Ràhula, hãy tu tập sự tu tập về hỷ. Này Ràhula, do tu tập sự tu tập về hỷ, cái gì thuộc bất lạc sẽ được trừ diệt. Này Ràhula, hãy tu tập sự tu tập về xả. Này Ràhula, do tu tập sự tu tập về xả, cái gì thuộc hận tâm sẽ được trừ diệt. Này Ràhula, hãy tu tập sự tu tập về bất tịnh. Này Ràhula, do tu tập sự tu tập về bất tịnh, cái gì thuộc tham ái được trừ diệt. Này Ràhula, hãy tu tập sự tu tập về vô thường. Này Ràhula, do tu tập sự tu tập về vô thường, cái gì thuộc ngã mạn được trừ diệt”. [5]

Sân tâm là uế nhiễm, là mù lòa, là phàm tục, nguyên nhân của mọi bất hạnh khổ đau. Đức Phật dạy nuôi lớn từ tâm để đối trị sân tâm chính là hoa sen giác ngộ hiện diện giữa cuộc đời, làm cho con người trở nên thanh tịnh, sáng suốt, thánh thiện, khiến cho nhân thế được an lạc, bớt khổ đau.

Hại tâm là uế nhiễm, là mù lòa, là phàm tục, nguyên nhân của bất hạnh khổ đau ở trong cuộc đời. Nuôi lớn bi tâm để trừ diệt hại tâm chính là hoa sen giác ngộ bừng nở giữa thế gian, khiến cho con người trở nên thanh tịnh, sáng suốt, thánh thiện, giúp cho nhân thế được an lạc, thoát khổ đau.

Bất lạc hay tâm không như ý là uế nhiễm, là mù lòa, là phàm tục, nguyên nhân của phiền não khổ đau ở trong cuộc đời. Nuôi lớn hỷ tâm để khắc phục bất như ý tâm chính là hoa sen giác ngộ tỏa ngát hương thơm giữa cuộc đời, khiến cho con người trở nên thanh tịnh, sáng suốt, thánh thiện, giúp cho nhân thế được an lạc, bớt khổ đau.

Hận tâm là uế nhiễm, là mù lòa, là phàm tục, nguyên nhân của bất hạnh khổ đau xảy ra trong cuộc đời. Nuôi lớn xả tâm để trừ diệt hận tâm chính là hoa sen giác ngộ nở rộ giữa cuộc đời, làm cho con người trở nên thanh tịnh, sáng suốt, thánh thiện, giúp cho nhân thế được an lạc, thoát khổ đau.

Tham dục là uế nhiễm, là mù lòa, là phàm tục, nguyên nhân của bất hạnh khổ đau trong cuộc đời. Quán bất tịnh (đối với nội thân và ngoại giới) để đối trị tham dục chính là hoa sen giác ngộ tỏa hương thanh khiết giữa cuộc đời, khiến cho con người trở nên thanh tịnh, sáng suốt, thánh thiện, giúp cho nhân thế được an lạc, vơi khổ đau.

Ngã mạn hay chấp ngã là uế nhiễm, là mù lòa, là phàm tục, nguyên nhân của mọi tranh chấp khổ đau xảy ra trên cuộc đời. Đức Phật dạy quán vô thường (đối với nội thân và ngoại giới) để diệt trừ ngã mạn chính là hoa sen giác ngộ tỏa hương thơm thanh khiết giữa cuộc đời, khiến cho con người trở nên thanh tịnh, sáng suốt, thánh thiện, giúp cho nhân thế được an lạc, thoát ly khổ đau.

Như vậy, chúng ta có thể nói rằng Đức Phật đản sinh gắn liền với thông điệp giác ngộ được tuyên thuyết đã thánh hóa cuộc đời, khiến cho nhiều đóa sen giác ngộ tiếp tục nở hoa giữa chốn trần gian, mang lại niềm tin yêu hướng thiện và an lạc cho vô lượng chúng sinh. Trong một cuộc đàm đạo với vị vua Hy Lạp Manender, Tỷ-kheo Ngasena khẳng định hết sức lạc quan rằng thông điệp giác ngộ do bậc Chánh Đẳng Giác tuyên thuyết giống như “một trận mưa lớn đổ xuống trần gian nắng hạn lâu ngày khiến thấm sâu vào vô lượng chúng sinh, làm cho muôn vật đâm chồi nẩy lộc, người người no vui hỷ lạc, thịnh mãn phước báo, sanh trưởng đức tin và trí tuệ, tẩy sạch bụi bặm cấu uế, dập tắt lửa tham sân si. Khi nước từ bi ấy chảy tràn qua lịch sử, chảy qua các quốc độ, chảy qua thời gian, có mặt ở đâu thì ở đó không có hận thù, oan trái, kẻ cướp buông đao, hung dữ mỉm cười, tình tương thân tương ái, thuận hòa làm mát mẻ trái tim, làm phơi phới lòng người”. [6] 

Kính thưa quý vị,

Người Phật tử chúng ta hân hoan kính mừng Đức Phật đản sinh tức là mừng đón đóa sen giác ngộ bừng nở trong chính mình, mừng đón thế giới an lành; vì Đức Phật đản sinh là đồng nghĩa con người giác ngộ trong mỗi chúng sinh đản sinh. Con người giác ngộ trong chúng sinh đản sinh thì thế giới hết mê lầm, hết tranh chấp, hết phiền muộn khổ đau. Kỷ niệm Đức Thế Tôn đản sinh giữa một thế giới còn nhiều mê chấp khổ đau, người con Phật chúng ta hãy hát lên những khúc ca sau đây để kính nhớ đến Ngài và để xác tín sự thật sen vẫn nở giữa lòng nhân thế:  

“Vui thay chúng ta sống,
“Vui thay chúng ta sống,
     
Không hận, giữa hận thù;
Giữa những người thù hận,
Ta sống, không hận thù.
Vui thay chúng ta sống,
     
Không bệnh, giữa ốm đau;
Giữa những người bệnh hoạn,
Ta sống, không ốm đau.
Vui thay chúng ta sống,
     
Không rộn, giữa rộn ràng;
Giữa những người bận rộn,
Ta sống, không rộn ràng.
Vui thay chúng ta sống,
     
Không gì gọi của ta;
Ta sẽ hưởng hỷ lạc,
Như chư Thiên Quang Âm”.[ 7]

Trân trọng cảm ơn quý vị.
 

NAM MÔ CÔNG ĐỨC LÂM BỒ TÁT MA HA TÁT



Chư Tôn đức và quý Phật tử tại Lễ đài Phật đản PL.2567 tại Thiền viện Vạn Hạnh

---